ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΩΤΑΣ, Ο ΠΡΩΗΝ ΑΡΧΗΓΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΟ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΕΚΡΗΞΗ» ΤΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΟ 2004 ΚΑΙ ΕΠΕΙΤΑ
«Η πολιτεία προσευχόταν να μη γίνει… η στραβή»
Του ΝΙΚ. ΠΑΠΑΔΟΓΙΑΝΝΗ
«Οι βασικές αιτίες είναι τα τρία άλφα: άγνοια, ανασφάλεια, απληστία.
Σήμερα μας ανοίγει την πόρτα σε έναν κόσμο που οι περισσότεροι από εμάς αντιμετωπίζουμε πλέον με απαξίωση, αν όχι αποστροφή. «Ασφαλώς και θα έστελνα τα παιδιά μου στον αθλητισμό», επιμένει. «Η πολιτεία, όμως, αντιμετωπίζει το πρόβλημα σαν τα τρία μαϊμουδάκια της Ιαπωνίας. Δεν βλέπει τίποτα, δεν ακούει τίποτα, δεν λέει κουβέντα».
Εκπρόσωπος των αθλητών επί χρόνια στο Κέντρο Καταπολέμησης του Ντόπινγκ (ΕΣΚΑΝ), συλλέκτης εμπειριών από πέντε Ολυμπιάδες (1984-2000), εσχάτως συγγραφέας και σχολιογράφος, σκεπτόμενος πολίτης πρώτα απ’ όλα, ο επί εξαετία αρχηγός της εθνικής ομάδας υδατοσφαίρισης Γιώργος Μαυρωτάς έχει ζήσει από απόσταση επαφής το πρόβλημα της ντόπας, έχει εισπνεύσει τη μυρωδιά των αποδυτηρίων, έχει γνωρίσει έλληνες αθλητές που αποθεώθηκαν και αργότερα ατιμάστηκαν. Το βιβλίο του, «Το θεώρημα της επτάδας», αγγίζει θέματα ντόπινγκ, ηθικής και δεοντολογίας του αθλητισμού.
Ε Οι περισσότεροι σας γνωρίζουν ως κορυφαίο αθλητή, αλλά αγνοούν τη συμμετοχή της στο σαφάρι ενάντια στα αναβολικά.
Α Ασχολήθηκα πρώτη φορά με το ντόπινγκ το 2003, όταν συστάθηκε το ΕΣΚΑΝ με πρώτη πρόεδρο τη Δήμητρα Κουτσούκη. Εξαρχής ήμουν ο εκπρόσωπος των αθλητών με εισήγηση της ΕΟΕ. Το ΕΣΚΑΝ άρχισε να λειτουργεί ουσιαστικά από τον Μάιο του 2005, οπότε και απέκτησε τη δικαιοδοσία των αιφνιδιαστικών ελέγχων κατά τη διάρκεια της προπόνησης. Από το 2006 ήμουν μέλος της επιστημονικής επιτροπής, λόγω της εμπειρίας που είχα αποκτήσει στα θέματα των διαδικασιών για τους ελέγχους.
Ε Και συνεχίζετε μέχρι σήμερα, σωστά;
Α Οχι, παραιτήθηκα τον Ιούνιο του 2010, οπότε η λειτουργία του ΕΣΚΑΝ είχε αρχίσει να γίνεται προβληματική. Το Κέντρο αντιμετώπιζε προβλήματα οικονομικά και γραφειοκρατικά, απεργίες δειγματοληπτών και άλλα.
Ε Ποια ακριβώς ήταν τα καθήκοντά σας, τα χρόνια των μεγάλων σκανδάλων;
Α Από το 2006, μαζί με τον Στάθη Κουκέα είχαμε την ευθύνη των εκτός αγώνων ελέγχων. Αυτό σημαίνει ότι έπρεπε να καταρτίζουμε τον Κατάλογο Ελεγχομένων Αθλητών για την Ελλάδα, να σχεδιάζουμε το πρόγραμμα ελέγχων και να είμαστε σε επαφή με διεθνείς οργανισμούς όπως η IAAF.
Ε Και δούλευε σωστά το σύστημα;
Α Από το 2005 ως το 2009 το ΕΣΚΑΝ λειτούργησε πολύ ικανοποιητικά με βάση τα διεθνή στάνταρ. Οι ξένοι στην αρχή δεν έπαιρναν πολύ στα σοβαρά το ΕΣΚΑΝ, αφού είχε προηγηθεί το φιάσκο του 2004. Όταν είδαν όμως τα πρώτα δείγματα γραφής, άρχισαν να μας εμπιστεύονται.
Ε Οι έλληνες αθλητές ήταν συνεργάσιμοι; Χρειάστηκε κυνηγητό;
Α Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η διαχείριση των whereabouts. Έπρεπε να εκπαιδευτούν οι έλληνες αθλητές να τα συμπληρώνουν σωστά και να τα υποβάλουν έγκαιρα. Σήμερα πλέον το καθεστώς των whereabouts έχει γίνει πολύ αυστηρό για να ελαχιστοποιήσει τα φαινόμενα ελλιπών ή λανθασμένων πληροφοριών που υπήρχαν στο παρελθόν.
Ε Υποθέτω ότι υπήρξαν παρατράγουδα σε κρίσιμες υποθέσεις.
Α Η αλήθεια είναι όμως ότι δεν είχαμε πολιτικές παρεμβάσεις. Κυρίως μας «κυνηγούσαν» συγκεκριμένοι δημοσιογράφοι, ενώ οι ομοσπονδίες μάς έβλεπαν πάντα επιφυλακτικά.
Ε Ισχύει αυτό και για την ομοσπονδία του στίβου;
Α Από το ΣΕΓΑΣ είχαμε πολύ καλή συνεργασία με τον πρόωρα χαμένο Κώστα Σπανίδη, ο οποίος πραγματικά ενδιαφερόταν να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Κάναμε και αρκετές ημερίδες ενημέρωσης σε αθλητές, προπονητές ακόμα και δημοσιογράφους έπειτα από πρόσκληση του ΠΣΑΤ. Το ντόπινγκ είναι πρωτίστως θέμα ενημέρωσης και μετά καταστολής.
Ε Το ΕΣΚΑΝ βρέθηκε στη δίνη του κυκλώνα τις μέρες των Αγώνων του 2004, όταν η πολιτεία ζητούσε μετάλλια με κάθε κόστος.
Α Κάθε φορά η διοργανώτρια χώρα επιδιώκει διακρίσεις. Το θέμα είναι ότι δεν νομίζω ότι υπήρχε καμιά στρατηγική της ελληνικής πολιτείας για το θέμα του ντόπινγκ, ούτε να το ενθαρρύνει ούτε όμως και να του κόψει τα πόδια όσο ήταν νωρίς. Απλώς μιμήθηκε τα περίφημα τρία μαϊμουδάκια που το ένα κλείνει τα αφτιά, το άλλο τα μάτια και το άλλο το στόμα. Προσευχόταν να μη γίνει η στραβή, που τελικά έγινε.
Ε Ο ελληνικός αθλητισμός παρουσιάζει εικόνα διάλυσης μετά το 2004.
Α Εγώ τον αθλητισμό δεν τον μετράω κοιτώντας τον πίνακα των ολυμπιακών μεταλλίων. Κοιτάζω πόσο γεμάτοι είναι οι αγωνιστικοί χώροι από αθλητές. Η ελληνική κοινωνία θα γίνει πολύ καλύτερη αν αυξήσουμε τον αθλητισμό που κάνουμε σε σχέση με αυτόν που καταναλώνουμε. Οι πρωταθλητές πρέπει να γίνουν οι κράχτες που θα σηκώσουν εμάς από τον καναπέ και τα παιδιά από το playstation.
Ε Όπως έγινε μετά το Ευρωμπάσκετ του 1987, όταν γέμισε η Ελλάδα με μπασκέτες.
Α Τελικά το πραγματικό κέρδος δεν ήταν το κύπελλο που πήραμε, αλλά αυτό που επακολούθησε. Ο αθλητισμός πρέπει να πάψει να είναι το εθνικό μας Viagra και να τον βλέπουμε στις σωστές του διαστάσεις, ως όχημα κοινωνικής και προσωπικής βελτίωσης. Κι επειδή η πολιτεία πρέπει να οδηγεί την κοινωνία σε ευεργετικές συμπεριφορές, πρέπει να μην πάψει να βοηθά τον αθλητισμό αλλά να στρέφει τα παιδιά προς αυτόν.
Ε Εσείς ως αθλητής βρεθήκατε ποτέ αντιμέτωπος με τον πειρασμό;
Α Η αλήθεια είναι ότι στην καριέρα μου δεν είχα έρθει σε επαφή με το πρόβλημα ούτε είχα πονηρευτεί ποτέ από κάποιο περιστατικό στον αθλητικό μου περίγυρο. Στο πόλο υπήρχε μια απαξίωση απέναντι όχι μόνο στο ντόπινγκ, αλλά και απέναντι σε καθιερωμένες μεθόδους βελτίωσης της αθλητικής επίδοσης. Διατροφή, Εργοφυσιολογική παρακολούθηση κ.λπ. Ίσως γι’ αυτό δεν μας πλησίασε ποτέ κανένας επιτήδειος.
Ε Το βασανιστικό δίλημμα που αντιμετωπίζουν πολλοί αθλητές είναι: να πάρω φάρμακα ή να μείνω για πάντα αθλητής δεύτερης διαλογής;
Α Για μένα αυτό το δίλημμα είναι τεχνητό και είναι ένας από τους δύο μύθους στους οποίους στηρίζεται το ντόπινγκ.
Ε Ο δεύτερος ποιος είναι;
Α Οτι υπάρχουν ουσίες και μέθοδοι που δεν ανιχνεύονται! Κατά τη γνώμη μου, μπορεί κάποιος να είναι αθλητής πρώτης διαλογής χωρίς ντόπινγκ. Δεν είναι ανάγκη να γίνεις ολυμπιονίκης. Πρώτης διαλογής είναι για μένα ένας αθλητής που εξαντλεί τις δυνατότητές του και φτάνει εκεί που μπορεί. Ας είναι πέμπτος, έκτος, δέκατος. Η διάρκεια για μένα μετράει περισσότερο από τη στιγμιαία λάμψη.
Ε Τα λέτε και στο βιβλίο σας αυτά.
Α Στο «Θεώρημα της επτάδας» έχω αφιερώσει αρκετές σελίδες σε τέτοια ζητήματα μέσα από τα μάτια των ηρώων του βιβλίου σχετικά με τη δεοντολογία και το ντόπινγκ, επειδή ακριβώς είναι θέματα τα οποία θεωρώ πρώτιστης σημασίας. Οι βασικές αιτίες του ντόπινγκ λέω πάντα ότι είναι τα τρία άλφα: άγνοια, ανασφάλεια, απληστία.
Ε Θα στέλνατε τα παιδιά σας στον αθλητισμό;
Α Ασφαλώς ναι. Στον αθλητισμό τα παιδιά μαθαίνουν πράγματα που ούτε στο σχολείο ούτε στην οικογένεια μπορούν να μάθουν. Είναι κι ο αθλητισμός σχολείο. Πουθενά αλλού δεν μαθαίνεις καλύτερα την αξιοκρατία. Η μεζούρα και το χρονόμετρο δεν λένε ψέματα. Δεν μπορείς να διοριστείς πρωταθλητής ή να γίνεις ρέκορντμαν με μέσο. Το σημαντικότερο μάθημα που σου δίνει ο αθλητισμός, δηλαδή το «πέφτω και ξανασηκώνομαι», ένα παιδί θα το έχει προίκα για όλη του τη ζωή.
Ε Τα κρούσματα της άρσης βαρών και του στίβου αμαύρωσαν δύο αθλήματα που είχαν μπει στην καρδιά του έλληνα φιλάθλου.
Α Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι όσοι συμμετέχουν στους αγώνες είναι και ντοπαρισμένοι. Νομίζω ότι κι εκεί υπάρχουν αυτοί που αντιστέκονται στην εύκολη λύση και αυτούς θα πάω να δω στο στάδιο. Ως πρώην αθλητής, δεν πάω σε αγώνες μόνο για να δω ποιος θα κερδίσει. Με συγκινεί εξίσου να βλέπω και την προσπάθεια του 7ου και του 8ου. Δυστυχώς όμως με τα κρούσματα ντόπινγκ τούς παίρνει όλους η μπάλα και άντε να αποδείξουν ότι δεν είναι ελέφαντες.
Ε Υπάρχει ντόπινγκ στα ομαδικά σπορ;
Α Αυτά με συγκινούν περισσότερο γιατί θέλω να βλέπω παίκτες που παίζουν για την ομάδα κι όχι μόνο για τον εαυτό τους. Εδώ νομίζω ότι το ντόπινγκ είναι πραγματική αυτοκτονία. Πρέπει να είναι κάποιος πολύ αφελής για να ρισκάρει τόσα πολλά για να κερδίσει τόσα λίγα.
Ε Είναι όμως πολυάριθμοι οι αφελείς.
Α Δεν μπορεί το ντόπινγκ να σου βελτιώσει την τεχνική, την αντίληψη του παιχνιδιού, την κρίση στην κατάλληλη στιγμή, το τάιμινγκ, πράγματα που είναι το Α και το Ω στα ομαδικά αθλήματα. Η φυσική κατάσταση και η δύναμη ενός παίκτη παίζουν τελικά μικρό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Εκτός λοιπόν από την ηθική και την υγεία το ντόπινγκ είναι και ενάντια στη λογική στα ομαδικά αθλήματα.
Ε Οι φήμες για ομαδικό ντοπάρισμα οργιάζουν τελευταία, ειδικά στην Ισπανία…
Α Εγώ δεν τις πιστεύω. Είναι πολύ εύκολο να σπάσει ένας κρίκος στην αλυσίδα της σιωπής. Καμία ομάδα δεν θα το ρίσκαρε.
Ε Τι θα λέγατε σε έναν ατιμασμένο αθλητή, αν τον συναντούσατε σήμερα;
Α Θεωρώ ότι οι αθλητές είναι τα θύματα της υπόθεσης, αν και όχι αθώα θύματα. Είναι οι μόνοι από ένα ευρύτερο κύκλωμα που υφίστανται τις συνέπειες, τουλάχιστον μέχρι τώρα. Το κακό είναι όμως ότι δεν βλάπτουν μόνο τους εαυτούς τους, αλλά δημιουργούν ένα σύννεφο αμφιβολίας που πλανάται επί δικαίων και αδίκων, βλάπτοντας τον ίδιο τον αθλητισμό.
Ε Και όταν πιάνονται, προκαλούν τη νοημοσύνη της κοινής γνώμης.
Α Θα ήταν παλικαρίσια η στάση τους αν αναγνώριζαν την ευθύνη των πράξεών τους, αντί να κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους ακολουθώντας συμβουλές ακριβοπληρωμένων δικηγόρων. Η δική μου συμβουλή είναι, αντί να κλείσουν την καριέρα τους με το στίγμα του ντοπαρισμένου, να πρωταγωνιστήσουν στην καταπολέμηση αυτού που τους «έκαψε». Να γίνουν δηλαδή σταυροφόροι στην καταπολέμηση των αναβολικών.
Ε Είναι ορθή τακτική η ποινικοποίηση του ντόπινγκ;
Α Το ντόπινγκ είναι ευρύτερο κοινωνικό θέμα. Δεν νομίζω ότι λύνεται μόνο από τις αθλητικές αρχές. Δεν είμαι υπέρ της ποινικής δίωξης των αθλητών, των χρηστών δηλαδή, νομίζω ότι είναι αρκετή η πειθαρχική δίωξη και η απώλεια προνομίων. Είμαι όμως υπέρ της εμπλοκής των διωκτικών αρχών σε θέματα διακίνησης απαγορευμένων ουσιών όπως γίνεται σε όλες τις χώρες. Και εκεί ναι, είμαι υπέρ των ποινικών διώξεων.
